یکی از پرسش‌های پرتکرار مالکان املاکی که در طرح‌های عمومی و عمرانی شهرداری‌ها قرار می‌گیرند، این است که آیا شهرداری می‌تواند به‌جای پرداخت وجه نقد، معوض ملک را از سایر املاک خود در اختیار مالک قرار دهد؟ و آیا این کار نیازمند مزایده یا تشریفات خاصی است؟
بله، طبق قوانین موجود، این اقدام با توافق مالک، جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری و با رعایت کلیه تشریفات مصرح در قانون، کاملاً دارای وجاهت قانونی است.
به موجب تبصره‌های 3 و 4 قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح‌های دولتی و شهرداری‌ها مصوب 1367 با اصلاحات بعدی، پرداخت عوض به مالکان اراضی واقع در چنین طرح‌هایی پیش‌بینی شده است. در تبصره 6 ماده واحده قانون نحوه تقویم ابنیه و املاک مورد نیاز شهرداری‌ها مصوب 1370 نیز دولت مکلف شده است 10 درصد از اراضی واحدهای مسکونی قابل واگذاری را با قیمت تمام شده به شهرداری‌ها اختصاص دهد تا به منظور تأمین معوض ابنیه، املاک، اراضی شرعی و قانونی مردم که در اختیار شهرداری‌ها قرار می‌گیرد، پس از توافق بین مالکان و شهرداری‌ها به عنوان معوض تحویل شود. بر این اساس، تحویل عوض اراضی و املاک واقع در طرح‌های شهرداری‌ها با توافق مالک دارای وجاهت قانونی است؛ همچنانکه در ماده 6 لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت مصوب 1358 با اصلاحات و الحاقات بعدی حکم مشابهی پیش‌بینی شده است.
قانون شهر:
اگر ملک شما در طرح های عمومی و عمرانی شهرداری قرار گرفت، شهرداری می‌تواند با رضایت شما و بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری، ملک دیگری را به‌عنوان معوض در اختیارتان بگذارد. این کار نه‌تنها خلاف قانون نیست بلکه یکی از روش‌های پیش‌بینی‌شده برای جبران حقوق مالکان است.
